Koşul-Sonuç (Şart-Sonuç) Cümleleri

[askinelibol]

Bu cümlelerde sonucun ortaya çıkması, bir şarta bağlıdır. Bu cümleler iki bölüme ayrılabilir. Birinci bölüm koşul(şart), ikinci bölüm ise koşula bağlı ortaya çıkan sonuçtur. Dilimizde koşul anlamı sıklıkla “-se/-sa” ekiyle sağlanır. Ancak koşul(şart) anlamı “-ince, -dıkça, -madan; ise, ancak, ama, yalnız, üzere, yeter ki” gibi bazı ek ve sözcüklerle de sağlanabilir.

Örnekler

• Yemeğini yersen dışarı çıkabilirsin.
  (Burada şart yemeğini yemektir. Eğer yemeğini yerse sonuç olarak dışarı çıkmaeylemini gerçekleştirebilir.)
• Benimle gelebilirsin ancak işime karışmayacaksın.
  (Bu cümlede şart işe karışmamaktır. Eğer şartı gerçekleştirecekse sonuç ortaya çıkacaktır. Sonuç ise “benimle gelebilirsin” kısmıdır.)
• Çok çalışmadan sınavı kazanamazsın.
• Dersini bitirmedikçe oyun oynayamazsın.
• Şarkı söyleyebilirsin ama bağırmamalısın.

Uyarı: Şart anlamı katan “-se/-sa” eki ile dilek, istek anlamı katan “-se/-sa” birbirine karıştırılmamalıdır. Dilek anlamındaki “-se/-sa” eki koşul anlamı taşımaz.

Örnek

Dedem keşke bize gelse.
(Bu cümle koşul-sonuç cümlesi değildir.)