Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anı
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Anı (Hatıra) Türü
Edebî bir tür olarak anı, bir kişinin yaşadığı dönemden itibaren gözlemlediği ve önemli gördüğü olayları, durumları ve izlenimleri belli bir düzen içinde yazıya döktüğü metinlere denir.
Siyasî ve Askerî Konulu Anılar:
- Afet İnan: “Atatürk’ten Hatıralar” (1950), “Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler” (1959)
- Falih Rıfkı Atay: “Atatürk’ün Bana Anlattıkları” (1955), “Atatürk’ün Hatıraları” (1965), “Çankaya” (1969)
- Şevket Süreyya Aydemir: “Suyu Arayan Adam” (1959)
- İsmet Kür: “Anılarıyla Atatürk” (1965)
- Ali Fuat Cebesoy: “Sınıf Arkadaşım Atatürk” (1997)
- Hilmi Yücebaş: “Atatürk’ün Nükteleri Fıkraları Hatıraları” (1963)
- Ahmet Cevat Emre: “İki Neslin Tarihi” (1960)
- Nadir Nadi: “Perde Aralığında” (1965)
- Erdal Öz: “Deniş Gezmiş Anlatıyor” (1976)
- Safa Güner: “Köy Enstitüleri Hatıraları” (1963)
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu: “Zoraki Diplomat” (1955), “Politika’da 45 Yıl” (1968)
- Samet Ağaoğlu: “Strazburg Hatıraları” (1933), “Babamdan Hatıralar” (1939), “Aşina Yüzler” (1965)
- Ahmet Ağaoğlu: “Serbest Fırka Hatıraları” (2. baskı, 1969)
- Erdal İnönü: “Anılar ve Düşünceler”
- Rauf Denktaş: “Rauf Denktaş’ın Hatıraları” (4 cilt, 1996)
- Emre Kongar: “Ben Müsteşarken” (1996)
- Gülsün Bilgehan: “Mevhibe İnönü’nün Anıları” (Milliyet, 08.03.1998)
Hariciye ve Elçilik Anıları:
- Ali Fuat Cebesoy: “Moskova Hatıraları” (1955)
- Feridun Cemal Erkin: “Dışişlerinde 34 Yıl” (1980)
- Zeki Kuneralp: “Sadece Diplomat” (1982)
Cezaevi ve Avukat Anıları:
- Necip Fazıl Kısakürek: “Cinnet Mustatili” (1955), “Yılanlı Kuyudan” (1970)
- Bediî Faik: “Hapishane Notları” (1958)
- Halikarnas Balıkçısı: “Mavi Sürgün” (1971)
- Aziz Nesin: “Bir Sürgünün Anıları” (1971)
- Nazlı Ilıcak: “Allah Kurtarsın” (1987)
- Zeynep Oral: “Bir Ses” (1987)
- Sevgi Soysal: “Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu” (1976)
Edebiyat ve Sanat Konulu Anılar:
- Refik Halit Karay: “İstanbul’un İç Yüzü” (1920), “Üç Nesil Üç Hayat” (1943)
- Ercüment Ekrem Talu: “Dünden Hatıralar” (1945)
- Nihat Sami Banarlı: “Yahya Kemal Yaşarken” (1959)
- Hilmi Yücebaş: “Yedi Şairden Hatıralar” (1960)
- Yusuf Ziya Ortaç: “Portreler” (1960)
- Oktay Akbal: “Şair Dostlarım” (1964)
- Zekeriya Sertel: “Mavi Gözlü Dev” (1968), “Nazım Hikmet’in Son Yılları” (1979)
- Orhan Kemal: “Nazım Hikmet’le Üçbuçuk Yıl” (1965)
- Mehmet Seyda: “Edebiyat Dostları” (1970), “Çocukluk Yılları” (1980
Tiyatro ve Tiyatro Sanatçıları İle İlgili Anılar:
- Hafi Kadri Alpman: “Ahmet Fehim Bey’in Hatıraları” (1976)
- Vasfi Rıza Zobu: “O Günden Bu Güne” (1977), “Uzun Hikâyenin Sonu” (1990)
- Halit Fahri Ozansoy: “Şehir Tiyatrosunun 50. Yılı Darülbedayi Devrinin Eski Günlerinde” (1964)
- Haldun Dormen: “Sürç-ü Lisan Ettikse” (1977)
- Gülriz Sururî: “Kıldan İnce Kılıçtan Keskince” (1978)
- Mücap Ofluoğlu: “Bir Avuç Alkış” (1985)
Basın Anıları:
- Ahmet Rasim: “Muharrir, Şair, Edip” (1926, 1980)
- Ahmet İhsan (Tokgöz): “Matbuat Hatıralarım” (1930-1931)
- Yusuf Ziya Ortaç: “Bizim Yokuş” (1966)
- Necip Fazıl Kısakürek: “Babıali” (1975)
- Vedat Nedim Tör: “Yıllar Böyle Geçti” (1976)
Eğitim ve Öğretmenlik Anıları:
- Hıfzırrahman Raşit Öymen: “Mektepçiliğin Kâbesinde İntibaât ve Tahassüsat” (1926)
- Şevket Süreyya Aydemir: “Toprak Uyanırsa” (1963)
- Fikret Madaralı: “Ekmekli Dönemeç” (1965)
- Enver Demir: “Bir Öğretmenin Defterinden 41 Yılın Hikâyesi” (1968)
- M. Rauf İnan: “Bir Ömrün Öyküsü” (1986)
- Kemal Kurdaş: “ODTÜ Yıllarım” (1998)
Diğer Örnekler:
- Abdülhak Şinasi Hisar: “Geçmiş Zaman Köşkleri” (1956), “Geçmiş Zaman Fıkraları” (1958)
- Nahit Sırrı Örik: “Eski Zaman Kadınları Arasında” (1958)
- Halit Fahri Ozansoy: “Eski İstanbul Ramazanları” (1968)
- Malik Aksel: “Resim Sergisinde Otuz Gün” (1943)
- Samiha Ayverdi: “Bir Dünyadan Bir Dünyaya” (1974), “Hatıralarla Başbaşa” (1977), “Hey Gidi Günler Hey” (1989)
- Esin Afşar: “Anılar Yanıltır mı?” (1995)
- Halit Kıvanç: “Hadi Anlat Bakalım Anılar 1” (1998)
