Amaç-Sonuç Cümleleri

[askinelibol]

Konu anlatımına geçmeden önce amacın tanımı yapmamız gerekir.

Amaç : Ulaşmak istenilen sonuç, maksat.

Amaç-Sonuç Cümleleri Nedir?​

Eylemin hangi amaca bağlı olarak gerçekleştiğinin belirtildiği cümlelere amaç-sonuç cümleleri denir. Amaç-sonuç cümlelerinde ortaya çıkan sonuca sorulan “Hangi amaçla?” sorusu bize amacı bildirir. Bu tip cümle yapılarını ezberlemek yerine mantığını kavramak daha doğru olacaktır.

Aşağıdaki örnek cümlelerde “Amaç-sonuç nasıl bulunur?” sorusuna cevap bulacaksınız.

Örnekler

• Başarılı olmak için çok çalıştı.
  ( Bu cümlede ortaya çıkan sonuç çok çalışmak. Bu sonuca “Hangi amaçla?” sorusunu sorduğumuzda bize amacı verecektir. Hangi amaçla çok çalıştı? Başarılı olmak amacıyla.)
• Köye gideyim diye yola çıktı.
  ( Bu cümlede ortaya çıkan sonuç yola çıkmak. Sorumuzu sonuca soralım. Hangi amaçla yola çıktı? Köye gideyim diye yani amacı köye gitmek.)
• Annesi üzülmesin diye uslu durdu.
  ( Uslu durmak sonuçtur. Hangi amaçla uslu durdu? Annesi üzülmesin diye yani amaç annesi üzülmesin. )
• Konuşmak üzere kürsüye yürüdü.
  ( Bu cümledeki sonuç kürsüye yürümek. Sorumuzu sonuca soralım. Hangi amaçla kürsüye yürüdü? Konuşmak üzere yani amacı konuşmaktır?
• Araba kullanmak amacıyla ehliyet kursuna yazıldı.
  ( Ortaya çıkan sonuç ehliyet kursuna yazılmak. Hangi amaçla ehliyet kursuna yazıldı? Araba kullanmak amacıyla.)

Amaç-Sonuç ve Neden-sonuç Cümlelerinin Farkı​

Amaç-sonuç ve neden-sonuç cümleleri sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. İki yapıyı birbirinden ayırmak için amaç ve neden sözcüklerinin anlamlarını bilmek gerekir.

Amaç: Ulaşmak istenilen sonuç, maksat

Neden: Bir olayı doğuran başka bir olay.

Yukarıdaki tanımları karşılaştırdığımızda şunu fark edebiliriz: Amaçların gerçekleşip gerçekleşmediği genellikle bilinmez ancak nedenlerin gerçekleştiği kesindir.

Örnekler

• İsmail Hoca, ıslanmamak için şemsiyesini açtı.
• İsmail Hoca, ıslandığı için şemsiyesini açtı.

Yukarıdaki örnekler incelendiğinde aradaki farkı anlayabiliriz. Sonuç iki cümlede de aynıdır yani şemsiyeyi açmak. Ancak ilk cümle amaç-sonuç cümlesidir. Çünkü ıslanmamak amacıyla şemsiyeyi açmıştır ve ıslanıp ıslanmadığı konusunda bir kesinlik yoktur.

İkinci cümle ise sebep-sonuç cümlesidir. Şemsiyeyi açma nedeni ıslanmasıdır. Yani ıslandığı kesindir.