- 24 Ara 2023
- 188
- 0
- 16
Gazel Nedir?
Türkçe Divan edebiyatının en yaygın nazım şekli olan gazel, sözlükte “kadınlarla sevgi üzerine konuşmak, söyleşmek” anlamına gelir.Özellikleri:
- Gazel, ikili dizelerden oluşan beyitlerden meydana gelir.
- Genellikle lirik konuları işler.
- Beyit sayısı 5-15 arasında değişir. Daha fazla beyitten oluşan gazellere “mutavvel gazel” denir.
- Eskiden genellikle bestelenerek okunurdu. Bestelenmek amacıyla yazılmış özel gazeller de bulunur. Gazeli müzikle seslendiren kişilere “gazelhan”, gazel yazan usta şairlere ise “gazelsera” denir.
- Türk müziğinde gazel, bir hanende tarafından doğaçtan seslendirilen şiiri ifade eder. Bu, sesle taksim olarak da bilinir.
- Gazelin en güzel beytine “beyt’ül gazel” denir.
- Gazelin ilk beytine “matla”, matladan sonraki beytine “hüsn-i matla”; son beytine “makta”, maktadan önceki beytine “hüsn-i makta” denir.
Gazel
Benî candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
Kamû bîmârınâ cânan devâ-yî derd eder ihsan
Niçin kılmaz manâ derman menî bîmâr sanmaz mı
Gamım pinhan dutardım ben dedîler yâre kıl rûşen
Desem ol bî vefâ bilmen inânır mı inanmaz mı
Şeb-î hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryânım
Uyârır halkı efgaanım karâ bahtım uyanmaz mı
Gül’î ruhsârına karşû gözümden kanlu âkar sû
Habîbım fasl-ı güldür bû akar sûlar bulanmaz mı
Değildim ben sanâ mâil sen etdin aklımı zâil
Bana ta’n eyleyen gaafil senî görgeç utanmaz mı
Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bû ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı