Koşuk Nedir?

[askinelibol]

Koşuk Nedir?​

Koşuk, Türklerin İslamiyet öncesi dönemlerinde, özellikle av törenleri ve şölenlerde kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir. Bu törenlerde, boyların erkekleri bir araya gelerek eğlenceler düzenler, ve koşuklar bu tür etkinliklerde seslendirilirdi. Koşuklar genellikle aşk, doğa, güzellik, kahramanlık gibi konuları işler ve hece ölçüsüyle yazılıp söylenir.
Özellikleri:

• Aşk, doğa, güzellik, kahramanlık gibi çeşitli konular işlenir.
• Sığır törenleri ve şölenlerde kopuz eşliğinde söylenirdi.
• Din adamları tarafından, özellikle şaman, kam, baksı ve ozanlar tarafından söylenirdi.
• Henüz diğer kültürlerin etkisi görülmediği için dili sade ve millidir.
• Milli vezin olan hece ölçüsü kullanılarak yazılır.
• Genellikle 7, 8 ve 11’li hece kalıpları tercih edilir.
• Dörtlük formu sıkça kullanılır ve kafiye şeması aaab (abab, abcb), cccb, dddb şeklinde olabilir.
• Anonim özellik gösterir, yani genellikle söyleyeni belli değildir.
• Lirik bir söyleyiş tarzına sahiptir.

Örnek:
Düştüm yollara bir yaban gülü gibi
Rüzgarla savruldum yüce dağlara
Aşk ateşine düştüm yanarım ben
Sözümde durmadım boynum bükük kaldı
Koşuk Örnekleri

Koşuk-1

” Öpkem kelüp ogradım
Arslanlayu kökredim
Alplar başın togradım
Emdi meni kim tutar

Kanı akıp yoşuldu
Kabı kamug deşildi
Ölüg birle koşuldu
Togmuş küni uş batmaz

Kaklar kamug köldi
Taglar başı ilerdi
Ajun tını yılırdı
Tütü çeçek çerkeşür

Etil suvı aka turur
Kaya tübi kaka turur
Balık telim baka turur
Kölün takı küşerür “

Günümüz Türkçesiyle

” Öfkelenip dışarı çıktım
Arslan gibi kükredim
Yiğitler başını doğradım
Şimdi beni kim tutar

Kanı akıp boşandı
Derisi baştan başa deşildi
Ölülerle bir oldu
Doğan güneş işte batardı

Kuru yerler hep gülerdi
Dağbaşları göründü
Dünyanın soluğu ılındı
Türlü çiçekler sıralandı

İtil suyu akar durur
Kaya dibini oyar durur
Bütün balıklar bakar durur
Gölü bile taşırırlar “

Koşuk-2

” Keldi esm esneyü
Kadka tükel osnayu
Kirdib odun kasnayu
Kara büht kükreşûn

Ördi büht ıngraşu
Aktı akın möngreşü
Kaldı bodun tanglaşu
Kükrer takı mangraşur

Kar buz kamuğ erüşdi
Tağlar suvı akışdı
Kökşin bulıt örüşdi
Kayguk bolup üğrişür “

Günümüz Türkçesiyle

” bahar) Rüzgârı eserek geldi.
(ama bu rüzgâr) Kar tipisine benziyordu.
Halk soğuktan titreyerek (evlere) girdi.
(gökyüzünde) Kara bulutlar gürlüyor,

Bulutlar gürleyerek yükseldi
ve seller şarıldayarak aktı.
Halk (bu anî sağanak karşısında) hayret içinde kaldı;
bulutlar gürlüyor (ve insanlar) bağrışıyorlar.

Karlar ve buzlar hep eridi;
(böylece) dağların suyu (seller hâlinde) aktı.
(gökyüzünde) Mavimtırak bulutlarb elirdi;
(bunlar deniz üstündeki) kayıklar gibi
(havada) sallanıp duruyor. ”