- 24 Ara 2023
- 188
- 0
- 16
Sagu Nedir?
Sagu, genellikle ölen bir kişinin ardından söylenen ağıt niteliğindeki bir tür şiirdir. Bu şiirlerde, ölen kişinin erdemleri, yiğitlikleri ve başarıları konu alınır. Sagu, yuğ törenlerinde kullanılan ve ölen kişinin anısını yaşatma amacı güden ölüm konulu şiirlerdir.
Özellikleri:
- Çok sevilen bir kişinin ölümüne duyulan üzüntünün ifade edildiği şiirlerdir.
- Yuğ törenlerinde, ölen kişinin ardından söylenen ağıtlardır.
- Ölen kişinin dürüstlük, fazilet gibi erdemleri vurgulanır.
- Sagular, sözlü edebiyat döneminin ürünlerindendir ve koşuklar gibi “kopuz” eşliğinde seslendirilir.
- 7’li hece ölçüsüyle yazılır ve kafiye şeması genellikle aaab’dir.
- Nazım birimi dörtlüktür.
- Sanat kaygısından uzak, samimi bir dil kullanılır.
- Bilinen en eski sagu örneği, Saka Türklerinden Alp Er Tunga adına söylenmiştir.
- Günümüzde halk edebiyatı ve kültürü içinde “ağıt” olarak yaygınlaşmıştır.
Sagu-1
” Alp Er Tunga öldi mü?
Isız ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.
Ödlek yarağı içine aldun mi?
Oğrun tuzağ uzattı
Begler begin azıttı
Kaçsa kah kurtulur?
Begler atın urgurup
Kadgu anı turgurup
Mengzi yüzi sargarup.
Korkum angar türtülür.
Uluşıp eren börleyü’
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yırlayu
Sığtap közi örtülür.
Könglüm için ötedi.
Yitmiş yaşıg kartadı
Kiçmiş ödig irtedi
Tün kün kiçip irtelür “
Günümüz Türkçesiyle
” Alp Er Tunga öldü mü?
Kötü dünya kaldı mı?
Felek öcünü aldı mı?
Şimdi yürek yırtılır.
Feleğin silahı hazır
Gizli tuzak kurdurur
Beyler beyini vurdurur
Kaçsa nasıl kurtulur?
Beyler atlarını yorup
Kaygıdan çaresiz durup
Beti benzi sararıp
Sarı safrana döndüler.
Erler kurt gibi hıçkırdı
Yaka bağır yırtıp durdu
Acı ağıtlar çığırdı
Yaş akar gözler kurur.
Gönlüm içinden yandı.
Yetmiş yaşa dayandı
Geçmiş zamanı andı.
Geçen günler nerdedir? “
Sagu-2
” Ödlek arığ kevredi
Yunçığ yavuz tovradı
Erdem yeme sevredi
Ajun beği çertilür “
Günümüz Türkçesiyle
” Devir iyice kötüleşti
Sefil ve kötüler güçlenip kuvvetlendi
Edep ve erdem iyice azaldı;
Çünkü dünyanın beyi yok oldu. “